فرش از مهمترین نمادهای فرهنگ اصیل ایرانی است . از اینرو شاید خانه ای در ایران نتوان یافت که در آن کف یا دیوار خانه با قالی مزین نشده باشد . افزایش تقاضای اقشار مختلف مردم از فرش که هویت ملی ما ایرانیان است و با توجه به قیمت بالای قالی دستباف ایرانی باعث شده این صنعت به عنوان یک صنعت عظیم در نساجی کشور به وجود آید و از آنجایی که این محصول از مهمترین کالاهای مورد نیاز همه خانوارهای ایرانی است این امر سبب شد که بیش از یک هزار واحد تولیدی فقط در شهر کاشان و به خصوص آران و بیدگل این خطه را به عنوان قطب تولید فرش ماشینی در کشور و حتی در منطقه تبدیل کند .

1- در خرید فرش ماشینی درجه یک چه نکاتی باید رعایت شود

یک قالی ماشینی در صورتی در رده ممتاز کیفیت قرار می گیرد که ویژگی های زیر را داشته باشد و قوانین و استاندارد های این صنعت را رعایت کند .

1 .  مهمترین نکته استفاده از نخ مرغوب برای بافت می باشد که بهترین نوع آن برای فرش ماشینی نخ اکریلیک هیت ست شده است.
2 .  تکرار بافت (ساده بافت) اصلا در آن دیده نشود . این امر در ماشین های بافندگی پیشرفته امروزی خیلی کم اتفاق می افتد .
3 .  ابعاد فرش ماشینی باید دقیق و در حد استاندارد باشد .
4 .  آهار یا شیرینگ فرش به درستی انجام شده باشد . در صورت راه راه بودن آن یا هموار نبودن سطح آن و اختلاف ارتفاع در نخ های خاب قالی مشکل شیرینگ دارد .
5 .  هیچ اثری از پارگی یا سوراخ یا دورنگی یا وصله نباید وجود داشته باشد .

2- روش شناخت فرش درجه یک

روش شناخت فرش درجه یک به این صورت است که روی برچسب الصاق شده به پشت فرش جنس نخ خاب ، جنس نخ پود ، ابعاد ، نام و کد طرح ، تراکم شانه و پود ، تعداد گره در متر ، شرایط نگهداری ، درجه آن و ارتفاع خاب مشخص شده باشد . از مهمترین فاکتورهای انتخاب این محصول جنس نخ خاب آن می باشد که با توجه به محل استفاده و هزینه ای که برای خرید فرش ماشینی در نظر گرفته ایم مشخص می شود . مثلا در مکان هایی مثل آشپزخانه که رطوبت زیاد موجود است بهتر است از قالی هایی با جنس پرز پلی پروپیلن استفاده شود که ارزانتر از فرش های معمول ماشینی است . جنس نخ تار معمولا از پلی پروپیلن ، پنبه ، پلی استر و یا مخلوط پنبه و پلی استر می باشد که بهترین نوع آن پنبه ای می باشد . جنس نخ پود معمولا از کنف است .تراکم و شانه در متراژ ویژگی های فرش ماشینی می باشد که مقدار بالا تر آن نشان دهنده مرغوبیت قالی بوده .

تراکم گره عبارت است از تعداد گره در یک متر از عرض که هرچه این عدد هم بیشتر باشد فرش پرتر و ریز بافت تر خواهد بود . ارتفاع خاب عبارت است از طولی از نخ خاب یا پرز که حد فاصل بین برزنت تا سطح فرش می باشد . ابعاد فرش ماشینی در برچسب حتما باید قید شود که تلورانس آن در طول از 1.5- تا 2.5+ و در عرض از 1- تا 1+ درصد می باشد . نام و کد طرحی که قالی براساس آن نقشه بافته شده حتما روی برچسب آن باید قید شود . همچنین اطلاعات ضروری دیگری مانند روش شست و شو ، خشک کردن و عبارت ( از گذاشتن اجسام داغ روی قالی خودداری شود ) مندرج شده باشد و اگر فرش درجه 1عنوان شده حتما باید از عیوب غیرمجاز فرش ماشینی عاری باشد .

کارشناسان سازمان ملی استاندارد تکرار سیلندر ، پارگی نخ تار یا نخ پود ، شکستگی و اشتباه نقشه و نخ پود اضافی را از عیوب غیر مجاز در بازرسی و آزمونهای چشمی فرش ماشینی درجه 1 می دانند و عقیده دارند مشکلاتی مانند تراش ، یکنواخت نبودن ، زبری و سوختگی سطح ، رفوگری قابل تشخیص ، انجام نشدن پشت پاک کنی کامل ، پشت ریختگی نخ خاب ، جای خالی ، خاب کندگی ، تیغ خوردگی ، سوختگی ، شکنندگی ، تغییر رنگ ، سوزن شدن نخ خاب به دلیل روزدگی آهار ، یکدست نبودن آهار پشت قالی ، حفظ نشدن شکل هندسی ، تاب خوردگی کناره ، دورنگی نخ خاب ، سایه روشن موضعی در سطح فرش ، جاافتادگی ، پارگی ، نایکنواختی طول و در یک خط نبودن ریشه ، بخیه و زیگزاگ در قالی های دارای ریشه و وجود فاصله ای بزرگتر از اندازه ارتفاع خاب بین ریشه و قسمت خاب آن کاملا غیرمجاز است و مصرف کننده حق شکایت از تولید کننده و استیفای حقوق خود را دارد .

امید است که خریداران محترم با خواندن این مقاله و آگاهی از حداقل های رعایت شده در استاندارد فرش که خریداری میکنند و با حمایت از کالای ملی بهترین و مرغوبترین جنس موجود را در اختیار بگیرند.